Jak działa tabletka dzień po?
Tabletka dzień po to antykoncepcja awaryjna zapobiegająca powstaniu ciąży, jeśli wcześniej odbył się stosunek bez zabezpieczenia lub gdy zawiodły inne stosowane metody antykoncepcji. Ze względu na wysokie stężenie hormonów, które mają opóźnić owulację i utrudnić zagnieżdżenie się komórki jajowej, tabletkę dzień po należy stosować z ostrożnością, w sytuacjach awaryjnych, nie jako podstawowy sposób zabezpieczania się przed ciążą. Jak działa tabletka dzień po, na czym polega antykoncepcja awaryjna, kiedy się ją stosuje i jakie mogą wystąpić skutki uboczne jej zastosowania?
Jak działa antykoncepcja awaryjna w postaci tabletki?
Działanie antykoncepcji awaryjnej opiera się o mechanizm opóźnienia owulacji, tak by nie doszło do zapłodnienia komórki jajowej. Jeśli tabletka została przyjęta przed owulacją, nawet jeden dzień opóźnienia wypuszczenia komórki jajowej może doprowadzić do obumarcia plemników i zapobiec ciąży. W przypadku stosunku i przyjęcia tabletki w fazie cyklu po owulacji, zawarte w niej hormony spowodują zmiany w błonie śluzowej macicy, utrudniając zagnieżdżenie się komórki jeśli ta została zapłodniona. Podstawowe działanie tabletki po skupia się jednak na opóźnianiu owulacji i w drugiej z opisanych sytuacji skuteczność antykoncepcji awaryjnej może być niższa.
W Polsce dostępne są dwa rodzaje antykoncepcji awaryjnej, obydwa w formie tabletek dostępnych wyłącznie na receptę. Escapelle zawiera lewonorgestrel, który powinien być zażyty w ciągu 72 godzin od stosunku, natomiast ellaOne zawiera octan uliprystalu, skuteczny do 120 godzin po odbytym stosunku. Należy dodać, że im wcześniej przyjęta tabletka dzień po, tym skuteczniejsze jej działanie.
W jakich sytuacjach można zastosować antykoncepcję awaryjną?
Tabletka dzień po ma za zadanie zapobiegać niechcianej ciąży w sytuacjach awaryjnych, po odbytym stosunku bez zabezpieczenia lub gdy inne metody antykoncepcji zawiodły. Jeśli zdarzył się wypadek w postaci pęknięcia prezerwatywy, nie przyjęcia tabletki antykoncepcyjnej, a także w przypadku stosunku bez obustronnej zgody, kobieta może przyjąć tabletkę dzień po jako antykoncepcję doraźną, powstrzymującą owulację i przeciwdziałającą zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej.
Antykoncepcję awaryjną można stosować w dowolnym dniu cyklu, mając jednak na uwadze że zastosowana w dniu owulacji lub tuż po owulacji może okazać się nieskuteczna, szczególnie gdy została przyjęta z opóźnieniem. Tabletka dzień po nie jest tabletką wczesnoporonną – jeśli doszło do zapłodnienia i zagnieżdżenia się ciąży, tabletka dzień po nie wpłynie na jej rozwój.
Czy tabletka „dzień po” jest skuteczna?
Poziom skuteczności tabletek dzień po jest zależny od czasu, jaki upłynął od stosunku bez zabezpieczenia oraz fazy cyklu, w której mogło dojść do zapłodnienia. Choć producenci podają, że tabletki dzień po są skuteczne do 72 lub 120 godzin, w praktyce przyjęte w czasie krótszym niż 24 h po stosunku gwarantują najskuteczniejsze działanie. Skuteczność antykoncepcji awaryjnej jest wysoka, nawet na poziomie 97-98%, ale jest mocno uzależniona od sytuacji, w jakiej została przyjęta. Tabletki dzień po działają wyłącznie doraźnie, dlatego nie należy stosować ich jako sposobu na ciągłe zabezpieczenie przed ciążą.
Tabletka nie ma też działania długotrwałego – jeśli została przyjęta po stosunku bez zabezpieczenia, każdy kolejny stosunek po niej wiąże się z takim samym ryzykiem zajścia w ciążę, jak bez stosowania żadnej antykoncepcji.
Możliwe skutki uboczne tabletki dzień po
Tabletka EllaOne może wchodzić w negatywne reakcje ze stosowaną regularnie antykoncepcją hormonalną, przez co panie które zapomniały przyjąć swojej tabletki, odbyły stosunek bez zabezpieczenia i obawiają się zajścia w ciążę powinny przyjąć tabletkę Escapelle lub odstawić aktualną antykoncepcję hormonalną na kilka dni po zażyciu tabletki dzień po. Skutki uboczne nie ograniczają się jednak do reakcji z antykoncepcją hormonalną – ze względu na wysokie stężenie hormonów, tabletki dzień po rozregulowują naturalny cykl miesięczny. Po zastosowaniu tabletki dzień po mogą pojawić się nudności, wymioty, bóle i zawroty głowy, uczucie zmęczenia, tkliwość piersi, a także plamienia i krwawienia poza krwawieniem miesiączkowym.
